Dit artikel geeft een korte introductie van het midwinterhoornblazen. De midwinterhoorn is een houten blaasinstrument, gemaakt van berken, elzen of wilgenhout. De typische klanken van de midwinterhoorn hoor in de advent in Oost Nederland en in het Duits-Nederlandse grensgebied. De hoorn blaas je als een trompet, door de lippen op spanning te brengen. Een midwinterhoorn kun je niet stemmen. Dat is ook de reden waarom je altijd solo blaast. In tegenstelling tot bijv. een alphoorn, die kun je wel met meerdere hoorns tegelijk laten horen.
Op een midwinterhoorn vind je geen ventielen of gaten. De tonen zijn de natuurtonen van de hoorn en afhankelijk van de blazer komen er max. 5-6 tonen uit. Het geluid is een klagende, weemoedige en doordringende roep die, bij de juiste weersomstandigheden, wel 5-8km ver draagt.
Leren blazen
Het blazen op een midwinterhoorn vergt veel oefening. Jaarlijks organisareren de Hengeler Mirreweenterhoarnbloazers oefenavonden. Van ervaren blazers leer je de fijne kneepjes van het midwinterhoornblazen.
Oorsprong
De voorloper van de midwinterhoorn is de Germaanse ossenhoorn, de vorm van de midwinterhoorn herinnert daar nog aan. Aan de midwinterhoorn worden meerdere functies toegekend. De hoorn zou gebruikt zijn om rondom de zonnewende (21 december, midwinter), boze geesten te verjagen en het licht aan te kondigen. Daarnaast is de hoorn algemeen gebruikt als communicatiemiddel, tijdens de kerstening om te waarschuwen voor komend gevaar tijdens veldmissen, als waarschuwing voor politie richting smokkelaars, etc.
Tegenwoordig kun je de midwinterhoorn beluisteren van de 1e zondag van de advent tot en met 3 koningen. Met deze kersttraditie kondigen wij de komst van het kerstkind aan.
Bouw van de hoorn
De hoorn wordt handgemaakt uit een stam waar de natuurlijke kromming al in zit. Na het schoonmaken van de stam wordt het deze eerst gedroogd en in een later stadium verder in model gemaakt. Als de vorm aan de buitenkant goed is, wordt de hoorn overlangs doorgezaagd. De zijden worden dan gelijkmatig uitgehold. Er zijn 2 opties voor de afwerking:
- De zgn “natte hoorn”. Voor de afdichting tussen de helften plaatsen we en bies. Met biezen om de hoorn houden we beiden helften bij elkaar. Door nu de hoorn door en door nat te houden (bijv. door deze in de put te hangen), zet het hout uit en klemmen de beide helften stevig op elkaar zodat de hoorn op de naden dicht is.
- De andere variant is het verlijmen van de hoorn. Er zit dan geen bies op de naden en de biezen om de hoorn dienen puur als versiering. De meeste hoorns worden op deze manier gemaakt, temeer ook omdat niet iedereen de mogelijkheid heeft de hoorn continue nat te houden.
Het mondstuk is vaak gemaakt van vlierhout en is erg persoonlijk. Iedere blazer heeft zijn voorkeur voor grootte en diameter van de opening en de vorm van het mondstuk.
Verspreiding
De Midwinterhoorn is te horen in Twente, zuidelijke delen van Drenthe en delen van de Achterhoek. Daarnaast kun je de midwinterhoorn ook in Duitsland beluisteren. Ook altijd ter hoogte van bovengenomede Nederlandse gebieden.
Links
Meer informatie is te vinden op onderstaande links: